İnternette bir girişime başlamadan önce internetin nolduğunun iyi anlaşılması gerekir. İntemete ilişkin hukuki meseleler teknik özelliklerinden soyutlanarak salt hukuki bir yaklaşımla çözümlenemez.
İnternet’in Tanımı ve Özellikleri
İnternet kısaca tüm dünya üzerine yayılmış olan çok geniş bir bilgisayar ağıdır. Başka bir tanım yapmak gerekirse, İnternet birden fazla haberleşme ağının (network) birlikte meydana getirdikleri, metin, resim, müzik, grafik vb. dosyalar ile bilgisayar programlarını kısaca tüm insanlık bilgisinin ve yaratımının paylaşıldığı ve bilgisayarlar arasında karşılıklı olarak iletildiği, bilgisayarlar arasında kurulmuş bir ağdır.
ABD Yüksek Mahkemesi bir kararında İnternet’i şöyle tarif etmiştir, İnternet birbirleri ile bağlı bulunan bilgisayarlardan oluşan uluslararası ağdır. Internet, bireylerin dünya çapında haberleşmesi için tamamen yeni ve benzeri olmayan bir ortamdır.
İntemet’in bir tanımı da, IP (İnternet Protokolü) kullanarak birbirine paket gönderen bilgisayar kümesidir. Bilgisayarlar aşağıda ayrıntılarını açıklayacağımız TCP/IP protokolünü kullanarak birbirleri ile iletişim kurarlar.
İnternet bugün artık sayılamayacak veya sınıflandırılamayacak kadar çok alanda kullanılmaktadır. İnternet üzerinde yapılabilenleri şöylece anlatabiliriz.
E-posta göndermek ve almak Posta listeleri oluşturmak Haber grupları oluşturmak,
Video konferanslar düzenlemek,
Ticaret yapmak, çeşitli ticari amaçlı hizmetler vermek eticaret gibi,
Bilimsel ve eğitim amaçlı kullanmak,
Askeri amaçlar için kullanmak,
Bu liste çeşitli konularla devam etmekte ve her geçen günde yeni konular eklenmektedir.
İnternet birçok öğenin birleşmesiyle oluşmuştur. Bu öğelerin bir kısmı donanım öğeleri olarak ortaya çıkarken bir kısmı da yazılım öğeleri olarak ortaya çıkmaktadır. Bilgisayar, modem, telefon hattı gibi öğeler donanım öğelerine, protokoller, e-posta yazılımları, eş zamanlı sohbet yazılımları gibi yazılımlar yazılım öğelerine örnek gösterilebilir.
Bunlardan başka İnternet’e özgü olarak kurulmuş sistemler vardır. Örneğin DNS sistemi ( domain name system ) İnternet’te her bir host bilgisayarı ve hizmeti tanıtan simgesel alan adresini sayısal IP adreslerine çevirir. Çeşitli sunucular Web sayfalarının aktarılmasını, gelen giden posta trafiğinin yönetilmesini, dosya transferlerini veya eş zamanlı sohbeti sağlarlar.
Tüm bu teknik görünüm sonuçta İnternet’in yukarıda örnek kabilinden saydığımız faaliyetleri yerine getirmesini sağlar ve tüm bu faaliyetler sonucunda da çeşitli hukuk dallarına ait uyuşmazlıklar, gerek İnternet’e özgü uyuşmazlıklar olarak gerekse İnternet aracılığıyla ortaya çıkan uyuşmazlıklar olarak kendilerini gösterirler.
İnternet’in Teknik Yapısı
İnternetin kısaca bilgisayarlar arasında kurulmuş bir ağ olduğunu söyledik. Peki bu ağın anatomisi nasıldır?
Bilgisayar ağı bilgisayarların belirli bir protokol altında iletişimde bulunmasını sağlayan sistemdir. Ağ üzerindeki bilgisayarlar birbirlerinden çok uzakta olsalar bile aynı protokol sayesinde karşılıklı çalışabilirler. Peki bu ağ nasıl oluşur ve çeşitleri nelerdir? Bu konuyu dört başlık altında inceleyebiliriz:
1. LAN (Local Area Network): LAN’larda temel özellik sistemlerin aynı ortamda veya birbirlerine yakın mesafede olmalarıdır. Aynı ortamdaki örneğin bir ofis içerisindeki birkaç bilgisayar ethernet yardımıyla birbirine bağlanmaktadır.
2. Kampüs Ağı: LAN ile benzer özelliklere sahiptir. Farkı daha uzak mesafe gereksinimi ve birden çok LAN’ı içerebilmesidir.
3. WAN (Wide Area Network): WAN bağlantısı birbirinden çok uzakta olan kampüs türü ağları ve LAN’ları birbirine bağlar.
4. Uzak Bağlantı: Tek bir bilgisayarın veya küçük bir ofiste bulunan bilgisayarların merkezi bir yere bağlanmasıdır. Örneğin evlerden yapılan İnternet bağlantısı bir uzak bağlantıdır.
Bir Bilgisayar İnternet’e Nasıl Bağlanır?
Çoğu kullanıcı İnternet’e bir modem ve telefon hattı kullanarak bir İnternet sağlayıcının bilgisayarındaki bir PPP hesabına girerek bağlanır. Bazı İnternet servis sağlayıcılar normal telefon hatlarının imkan verdiğinden daha yüksek hızlarda bağlantı kurmaya olanak tanır. Hem “Integrated Services Digital Network” (ISDN) ve hem de “Asymmetric Digital Subscriber Line” (ADSL) İntemet’e hızlı bağlanmak için oluşturulmuş tamamen dijital, yüksek hızlı telefon hattı türüdür.
Bundan başka bazı kablolu televizyon şirketleri TV programlarını getiren hatlar üzerinden İnternet erişimi sunmaktadır. Bunun için bir kablo bağlantısı kutusu ve yerel kablolu televizyon şirketinden bir hesap almak gereklidir. “Digital Satellite Systems” (DSS) veya doğrudan yayın uydusu, uydu aracılığı ile İnternet’e bağlanmayı sağlamaktadır.
Ayrıca bilgisayara gerek kalmadan televizyon üzerinden de İnternet’e erişilebilmektedir. Bunun için bir televizyon ve telefon hattına bağlı bir WebTV alıcısı gerekmektedir.
Günlük hayatta en çok kullanıldığı şekilde İnternet’e bağlanabilmek için gerekli olanları donanım ve yazılım ihtiyaçları olarak iki gruba ayrılabilir.
Yazılım ve donanım ihtiyaçları karşılandıktan sonra yapılması gereken tek şey İnternet hizmeti sağlayan bir kuruluştan hesap numarası ve şifre almaktır. İnternet hizmeti sağlayan kuruluşun verdiği şifre ve kullanıcı adını yazmak suretiyle İnternet’e girilmiş olur.
Günümüzde internet olmazsa olmazlar arasındadır, yaşamımızın ve işimizin hemen hemen %50 sinden fazlası internet altyapısı kullanarak geçmektedir ve bağımlılık derecesinde insan üzerinde etkisi bulunmaktadır. Tüm ticari faaliyetlerimiz, şirket yönetimleri internet altyapısı kullanmaktadır.
